theatrika.gr

 

Αυνανισμός και θέατρο

Μας έρχεται η γαλική παράστασταση σε κεντρικό φεστιβάλ της Ελλάδας (με τα χρήματα των ελλήνων φορολογούμενων;) που οι ηθοποιοί θα αυνανίζονται ομαδικώς επί σκηνής για να καταγγελθεί με έναν απερίφραστο και κατηγορηματικό τρόπο η σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία. Βέβαια την παράσταση δεν την είδα και έτσι επιφυλάσσομαι αλλά απ' την άλλη τι να πρωτοδεί κανείς μες στο σημερινό κατακλυσμό από θεαμάτων!

Αλλά τολμώ τη σκέψη: ποιος δικαιούται να ταυτίζει αυτόματα τον καθετί ''πρωτότυπο'' με την πρωτοπορία. Πρωτότυπο, ό,τι παρουσιάζεται καινώς, πρωτοπόρο, ό,τι ανοίγει νέους επωφελείς δρόμους. Βέβαια η τέχνη οφείλει να κοιτάζει μπροστά αλλά εξίσου οφείλει να κοιτάζει και προς τα πίσω, να διδάσκεται από γόνιμες αξίες. Στην Ελλάδα σηματοδοτήθηκε κάποτε η απαρχή του θεάτρου με την εισαγωγή του λόγου στη σκηνή. Ο λόγος είναι άρηκτα συνδεδεμένος με το μέλος και την όρχηση ή αποτελεί προέκταση αυτών (δες Νίτσε: η γέννηση της τραγωδίας). Δεν νοείται όμως σε καμιά περίπτωση το σύνθετο και δυναμικό αποτέλεσμα μιας θεατρικής παράστασης χωρίς την παρεμβολή ή την κραταιά παρουσία του λόγου. Εξ ού και η ιδιαιτερότητα της τέχνης του θεάτρου σε σχέση με άλλες τέχνες π.χ. του κινηματογράφου που πριμοδοτεί την εικόνα. Ο λόγος είναι το εργαλείο που ανταποκρίνεται στις αυξημένες απαιτήσεις του ανθρώπινου εγκεφάλου και στις συνθετες μορφές κοινωνικής οργάνωσης του ανθρώπου σε σχέση με τις κοινωνίες των ζώων. Δεν παραβλέπουμε τη ζωική φύση του ανθρώπου αλλά ο άνθρωπος διαθέτει και μια έλλογη φύση, δε συμβάλει στην υπόθεση αυτογνωσίας του όντος η υποτίμηση του σε ένα επίπεδο τυφλών ζωικών λειτουργιών. Εν πάσει περιπτώση πως θα δώσει το θέατρο μια ώθηση διεξόδου αν δεν μεταχειριστεί διαφοροποιημένα μέσα από αυτά που έχουν παράγει την κρίση που θέλει υποτίθεται το θέατρο να καταγγείλει;

Υπάρχει κάποια ένδειξη ότι η εποχή του λόγου ξεπεράστηκε ανεπιστρεπτί;(φιλοσοφικό πρόβλημα αυτό, προσοχή στην απάντηση). Μα αν η απάντηση είναι αρνητική τότε το θέατρο που φιλοδοξεί να είναι πρωτοπόρο οφείλει αναπότρεπτα να ακονίσει εκείνον το λόγο που θα είναι πειστικός έναντι των σύγχρονων προβλημάτων και όχι να εγκαταλείπεται στην αυτοικανοπόιησή του που είναι μια μορφή ας πούμε αυνανισμού πιο εκλεπτυσμένου, όχι τόσο ταπεινού και παραγνωρισμένου όπως ο συνήθης (παρεπιπτόντως τίποτα δεν έχουμε με τον αυνανισμό αλλά μ' αυτούς που προσπαθούν να δημιουργήσουν σύγχυση λειτουργιών. Χρειάζεται μια εντιμότητα ως προς τις προθέσεις μας, ας το πούμε: δεν είναι όλα ένας χυλός, όλα δεν ταιριάζουν με όλα.) Ο επαναστατικός λόγος είναι λόγος αρθρωμένος και όχι ανέξοδα ή απλοικα εφευρήματα (η ψευδεπίγραφη επανάσταση). Μην ξεχνάμε απέναντι σε έναν Μεσαίωνα στάθηκε η αναγέννηση και ο διαφωτισμός. Αλλά όπως και να το κάνουμε μια αναγέννηση είναι μια εποχή λογοκρατίας...

5/7/2009