ΤΑΡΙΚ ΑΛΙ Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΑΚΤΙΒΙΣΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ «ΣΥΝΑΙΝΕΣΗΣ» ΤΗΣ ΓΟΥΟΛ ΣΤΡΙΤ
Σε μια εποχή όπου «οι κεφαλαιούχοι μιας χώρας αποπληρώνουν τους κεφαλαιούχους άλλων χωρών με τα χρήματα των απλών πολιτών» στο πλαίσιο μιας «ελεγχόμενης δημοκρατίας και ενός συγκαλυμμένου ολοκληρωτισμού», η ευρωπαϊκή Αριστερά «πρέπει να συγκαλέσει μια Πανευρωπαϊκή «Συνδιάσκεψη των Ηττημένων» ώστε να συζητήσει το πώς να προχωρήσει σε αυτή τη νέα εποχή», διατείνεται ο γνωστός αριστερός φιλόσοφος, συγγραφέας και πολιτικός ακτιβιστής, Ταρίκ Αλί με αφορμή την ελληνική κρίση.
«Μια σοβαρή και οραματική αριστερή κυβέρνηση στην Ελλάδα, θα κήρυττε στάση πληρωμών και θα έλεγε στο ΔΝΤ και την Ε.Ε. να πάνε στα τσακίδια, μιας και οι πολιτικές τους προκάλεσαν την κρίση». Ως εναλλακτική διέξοδο από την οικονομική κρίση ο Ταρίκ Αλί προτείνει «μια σοβαρή και οραματική αριστερή κυβέρνηση που θα αρνούνταν να δεχτεί την όποια ευθύνη για μια κρίση που παρήχθη από τις πολιτικές της "Συναίνεσης της Ουάσιγκτον", θα κήρυττε στάση πληρωμών, θα κρατικοποιούσε το τραπεζικό σύστημα χωρίς αντίτιμο και θα έστελνε τον υπουργό Οικονομικών πρώτα στο Πεκίνο και μετά στο Καράκας για να συνάψει νέες συμφωνίες και να ξεκινήσει ένα σχέδιο αντικυκλικών δαπανών».
Κύριε Αλί, μετά την πρόσφατη οικονομική κρίση στις ΗΠΑ, πολλοί είπαν ότι ζούμε τον θάνατο του νεοφιλελευθερισμού. Θα συμφωνούσατε ή θα λέγατε ότι πάμε σε ακόμη σκληρότερους νεοφιλελεύθερους καιρούς;
«Η κρίση που αποσταθεροποίησε το σύστημα της Γουόλ Στριτ το 2008 απαιτούσε τεράστια κρατική παρέμβαση τρισ. δολαρίων. Κάτι ανάλογο συνέβη στη Βρετανία. Οι φορολογούμενοι πλήρωσαν τον καπιταλισμό. Ο πανικός των κεφαλαιούχων προσωρινά σταμάτησε. Αυτό από μόνο του θα έπρεπε να σημάνει το κύκνειο άσμα της νεοφιλελεύθερης οικονομίας, αλλά είναι έτσι; Σαφώς όχι. Συνέχισαν όπως πριν. Το κράτος μπορεί να σώζει τις τράπεζες και τους κεφαλαιούχους αλλά δεν επιτρέπεται να βοηθάει τους φτωχούς, να δημιουργεί δουλειές, να επιστρέψει σε μια μορφή σοσιαλδημοκρατικού καπιταλισμού όπως τις πρώτες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα. Παρά το γεγονός ότι η ανεργία αυξήθηκε θεαματικά στο βόρειο ημισφαίριο, οι Δημοκρατικοί του Ομπάμα ή οι κεντροαριστεροί θαυμαστές του στην Ευρώπη δεν προσπάθησαν να προωθήσουν τις απολύτως αναγκαίες δομικές μεταρρυθμίσεις και να τιμωρήσουν τη Γουόλ Στριτ και τους ομοίους της σε άλλες χώρες. Αυτή η απόφαση θα επηρεάσει τους φτωχούς και τη μεσαία τάξη για πολλά χρόνια. Οι πολιτικοί, διεφθαρμένοι, χωρίς όραμα και χωρίς ενδιαφέρον για την υποβάθμιση της δημοκρατικής διαδικασίας, συνεχίζουν όπως πριν. Τιμωρήστε τους φτωχούς, σώστε τους πλούσιους είναι το μότο του καπιταλισμού για την παρούσα κρίση. Η ελληνική κυβέρνηση το ακολουθεί αντί να χρησιμοποιεί την κρίση για να αναμορφώσει την κοινωνία προς όφελος αυτών που τους εξέλεξαν».
Οσο στοιχειώδες κι αν ακούγεται, ποιοι είναι αυτοί στους οποίους τόσα κράτη είναι χρεωμένα; Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι ακόμη και οι ΗΠΑ είναι χρεωμένες στο εγχώριο τραπεζικό τους σύστημα; Και πώς θα πρέπει κατά την άποψή σας να αντιδράσουν οι λαοί ώστε να ελαττώσουν το βάρος;
«Οπως είπα και προηγουμένως, οι πολιτικοί είναι αγκιστρωμένοι στους χρηματοδότες τους (σε μερικές περιπτώσεις προσωπικώς). Αυτή η διαδικασία έχει φτάσει σε νέα κλιμάκωση στις ΗΠΑ, αλλά και η Βρετανία δεν είναι μακριά από αυτό και η Ε.Ε. είναι πολύ αδύναμη ως οντότητα για να κάνει οτιδήποτε αποφασιστικό. Ο μεγάλος πολιτικός επιστήμων του Πρίνστον, Σέλντον Γουόλιν, έγραψε το 2008, πριν από την κρίση, το βιβλίο "Δημοκρατία ΑΕ: Ελεγχόμενη Δημοκρατία και το φάσμα του συγκαλυμμένου ολοκληρωτισμού". Ο τίτλος του εξηγεί το μήνυμα. Αυτή είναι η λογική του μοντέρνου καπιταλισμού. Με την απουσία εγχώριων και παγκόσμιων εναλλακτικών που θα μπορούσαν να κινητοποιήσουν τους εργάτες, τους ανέργους και τους φτωχούς ενάντια στο σύστημα, η καπιταλιστική τάξη -εάν μου συγχωρείτε μια παλαιά έκφραση- νιώθει ότι δεν έχει τίποτε να φοβηθεί».
Πώς μπορούν τα μέτρα λιτότητας σε χώρες όπως η Ιρλανδία, η Ισλανδία και η Ελλάδα να βοηθήσουν στην αποπληρωμή μέρους των χρεών τους, όταν μηδενίζουν την οικονομική ανάπτυξη;
«Οι κεφαλαιούχοι μιας χώρας αποπληρώνουν τους κεφαλαιούχους άλλων χωρών με τα χρήματα απλών πολιτών. Αυτό συμβαίνει. Στην Ελλάδα είχατε ένα έξυπνο δεξιό κόμμα που προκάλεσε εκλογές τις οποίες ήξερε ότι θα έχανε ώστε να χειριστεί την κρίση το ΠΑΣΟΚ. Αυτός είναι ο λόγος που ώς τώρα, οι διαμαρτυρίες ήταν σχετικά συγκρατημένες. Και το σχέδιο είναι τρελό. Οι περικοπές δημοσίων δαπανών μειώνουν την αγοραστική δύναμη των περισσοτέρων και επιτείνουν την κρίση. Είναι στοιχειώδες, όπως δίδαξε ο Κέινς την μπουρζουαζία τον προηγούμενο αιώνα».
Λέγεται ότι η εμπλοκή του ΔΝΤ έχει επιφέρει μικτά αποτελέσματα στο παρελθόν, αρνητικά και θετικά, και ότι η εμπλοκή του στην Ελλάδα είναι αρκετά διαφορετική με την εμπλοκή του σε χώρες όπως η Αργεντινή. Τι πιστεύετε;
«Διαφωνώ. Η Αργεντινή ήταν μια ακραία περίπτωση, αλλά όπου πήγε το ΔΝΤ, οι φτωχοί υπέφεραν. Δεν μπορώ να σκεφτώ κάποια περίπτωση που δείχνει το αντίθετο. Και το ΔΝΤ συχνά κάνει λάθη στις προβλέψεις του. Τον Απρίλιο του 2007 προέβλεπε παγκόσμια ανάπτυξη! Και αυτό σε μια εποχή που βλέπαμε ότι οι φούσκες στην αγορά ακινήτων, η τεράστια αύξηση των χρεών φυσικών προσώπων οδηγούσαν σε αυτό το σημείο. Η φούσκα έσκασε, αλλά οι πολιτικοί που ζουν στη δική τους ειδική φούσκα ακόμη αρνούνται να κατανοήσουν τους λόγους».
Λέγεται ότι η ανάμειξη του ΔΝΤ συνιστά μια «οικονομική υποδούλωση». Θα το χαρακτηρίζατε υπερβολικό;
«Ο καπιταλισμός είναι ληστρικός. Δεν είναι μυστικό. Αγοράζει φτηνά για να πουλήσει ακριβά. Πάντα έτσι ήταν. Οπότε, όταν μερικοί Γερμανοί θέλουν μερικά ελληνικά νησιά, ως ασφαλιστικά μέτρα για τα δάνειά τους, δεν αστειεύονται ακριβώς. Η Ε.Ε. δεν είναι πολύ καλύτερη από το ΔΝΤ».
Η ελληνική κυβέρνηση δηλώνει ότι ο δρόμος που ακολούθησε ήταν «η μόνη διέξοδος» από την κρίση. Τι άλλες εναλλακτικές υπάρχουν; Η στάση πληρωμών του εξωτερικού χρέους θα ήταν καλύτερη επιλογή κατά τη γνώμη σας;
«Κατά τη γνώμη μου μια σοβαρή και οραματική αριστερή κυβέρνηση θα αρνούνταν να δεχτεί την όποια ευθύνη για μια κρίση που παρήχθη από τις πολιτικές της "Συναίνεσης της Ουάσιγκτον". Θα κήρυττε στάση πληρωμών, θα έλεγε στο ΔΝΤ και την Ε.Ε. να πάνε στα τσακίδια (μιας και οι πολιτικές τους προκάλεσαν την κρίση), θα κρατικοποιούσε το τραπεζικό σύστημα και τους οικονομικούς θεσμούς χωρίς αντίτιμο, θα έστελνε τον υπουργό Οικονομικών πρώτα στο Πεκίνο και μετά στο Καράκας για να συνάψει νέες συμφωνίες και να ξεκινήσει ένα σχέδιο αντικυκλικών δαπανών. Σε αυτό το πλαίσιο και με μαζική λαϊκή υποστήριξη, θα μπορούσε να αναδομήσει την ελληνική οικονομία. Εάν αυτό σημαίνει έξοδο από την Ε.Ε., ας είναι, τι καλό έχει κάνει; Η υιοθέτηση του ευρώ δημιούργησε τεράστιες φαντασιώσεις και μια μειονότητα κεφαλαιούχων έγινε πλούσια πολύ γρήγορα, αλλά τι γίνεται τώρα;»
Αναφέρεται ότι οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες νιώθουν άβολα αναφορικά με μια πιθανή κοινωνική έκρηξη στην Ελλάδα, που θα μπορούσε να προκαλέσει ένα κοινωνικό ντόμινο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Πώς θα πρέπει να αντιδράσει η Αριστερά κατά τη γνώμη σας;
«Εάν γινόταν μια γιγαντιαία κοινωνική ανακατάταξη στην Ελλάδα που θα άλλαζε το πολιτικό πρόσωπο της χώρας, θα ήταν πολύ θετικό. Θα ήταν ένα ελληνικό δώρο στην Ευρώπη σε πλήρη δημόσια έκθεση, αντίθετα με τους παρτιζάνους μέσα σ' ένα Δούρειο Ιππο. Η ευρωπαϊκή Αριστερά πρέπει να συγκαλέσει μια Πανευρωπαϊκή Συνδιάσκεψη, μια Συνδιάσκεψη των Ηττημένων, ώστε να συζητήσει το πώς να προχωρήσει σε αυτή τη νέα εποχή. Εάν δεν το κάνει, η Ακροδεξιά, ήδη σε άνοδο στην Ιταλία, τη Γαλλία, τη Βρετανία κ.τ.λ., θα ανέβει περισσότερο. Η Κεντροαριστερά είναι ανίκανη για τέτοιες πρωτοβουλίες, έχοντας θέσει εαυτόν στα οπίσθια του καπιταλισμού και ωθώντας πολλούς προς τα δεξιά με τις πολιτικές της».
ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΤΖΗΛΑΚΗ (Ελευθεροτυπία 8/5/2010)